Đảng sâm

Đẳng sâm là loại cây cỏ, sống lâu năm, leo bằng thân quấn. Rễ hình trụ dài, nạc, đường kính 0,5-2cm. Lá mỏng mọc đối. Hoa màu trắng hoặc vàng nhạt, có vân tím ở họng. Quả hình cầu, khi chín màu tím hoặc tím đỏ. Toàn cây có nhựa mủ.

Theo y học cổ truyền thì đẳng sâm vị ngọt, tính bình, quy vào 2 kinh tùy và phế; được dùng chữa tỳ vị suy kém, phế khí hư nhược, đại tiện lỏng, kém ăn, mệt mỏi, háo khát, suy nhược do ốm lâu, ho, đau dạ dày, lòi dom, sa tử cung, thiếu máu, băng huyết, viêm thận, đau phù. Ngày dùng 20-40g dưới dạng thuốc sắc, thuốc bột hoặc viên hoàn. Đẳng sâm được dùng riêng hoặc phối hợp với các vị thuốc khác đều được, đặc biệt ngày nay Đẳng Sâm được chiết xuất vào một số thực phẩm chức năng rất tiện lợi cho con người.

             
Bộ phận dùng làm thuốc là rễ của cây đẳng sâm. Người ta thu hái rễ đẳng sâm vào mùa thu đông, rửa sạch đất, cắt bỏ đầu rễ và những rễ con, phân loại rễ to, nhỏ để riêng; sau đó phơi nắng hoặc sấy nhẹ cho se, lăn cho rễ mềm, rồi phơi hoặc sấy lại cho thật khô. Dược liệu hình trụ thuôn, dài, hơi cong, có rễ to phân nhánh, mặt ngoài màu vàng nâu nhạt, có nhiều vết sần sùi ở đầu (rễ càng to, vết sần càng nhiều), những sẹo nhỏ rải rác (vết tích của rễ con) và nhiều vân ngang, mặt cắt màu trắng ngà, ở giữa màu vàng, chất cứng chắc, thể nhẹ, có mùi thơm đặc biệt, vị ngọt dịu. Khi dùng, đồ rễ cho mềm, thái mỏng, tẩm nước gừng, sao qua.

Bài thuốc hay có dùng đảng sâm

Chữa cơ thể suy nhược, mệt mỏi, ăn không ngon, đại tiện lỏng: Đẳng sâm 125g, thục địa 125g, cả hai thái nhỏ, nấu với nước nhiều lần cho kiệt hết hoạt chất. Lọc, cô thành cao lỏng, thêm 125g mật ong hoặc đường đã nấu thành sirô. Ngày uống 2-3 lần, mỗi lần 6-10g.

Hoặc đẳng sâm 10g, thục địa 20g, thiên môn 30g. Đẳng sâm và thục địa thái nhỏ, ngâm với 100ml rượu 35 độ trong 10-15 ngày, lọc. Thiên môn thái mỏng, phơi khô, nấu với nước 3 lần, lọc, thêm 100g đường kính, rồi cô thành 400ml cao lỏng. Trộn đều cao với rượu. Ngày uống 2 lần, mỗi lần 1 chén nhỏ trước bữa ăn 30 phút.

Chữa bệnh suy yếu ở người cao tuổi, người ốm lâu ngày: Đẳng sâm 40g, đương quy, long nhãn, ngưu tất, mạch môn mỗi vị 12g. Tất cả thái nhỏ, sắc với 400ml nước còn 100ml, uống làm 2 lần trong ngày.

Bổ trung ích khí: Đẳng sâm 16g, bạch truật 12g, phục linh 8g, cam thảo 4g. Hoặc đẳng sâm 16g, bạch truật, hoàng kỳ, đương quy, sài hồ, thăng ma mỗi vị 12g, cam thảo 6g, trần bì 6g. Tất cả phơi khô, sắc uống ngày 1 thang.

Thuốc bổ khí huyết: Đẳng sâm 50g, lá dâu 40g, hoài sơn 40g, ý dĩ 30g sao vàng, thục địa 30g, hương phụ tử chế 12g, cam thảo nướng 12g, xuyên khung 10g sao khô, nghệ vàng 10g sao. Tất cả tán bột, rây mịn, trộn với thục địa giã nhuyễn và mật ong lượng vừa đủ để làm tễ 12g. Ngày uống 2 lần, người lớn: mỗi lần 1 tễ; trẻ em 3-5 tuổi 1/4 tễ; 6-10 tuổi 1/2 tễ.

Cốm bổ tỳ (chữa rối loạn tiêu hóa kéo dài): Đẳng sâm, ý dĩ, hoài sơn, liên nhục, bạch biểu đậu mỗi vị 100g, cốc nha 30g, tán nhỏ, rây bột mịn. Sa nhân, nhục đậu khấu, trần bì mỗi thứ 20g, sắc lấy nước đặc. Trộn nước này với bột thuốc trên và mật ong lượng vừa đủ để làm cốm. Trẻ em 1-3 tuổi mỗi ngày uống 12-16g, chia làm hai lần, trẻ em lớn hơn tăng liều tùy theo tuổi.

Chữa ho nhiều đờm, sắc mặt vàng mệt mỏi: Đẳng sâm, ý dĩ, hoài sơn mỗi vị 16g, bạch truật 12g, trần bì, bán hạ chế mỗi vị 8g, xuyên tiêu 6g. Sắc uống ngày 1 thang.

------------------------------------------------
Bộ phận dùng: củ  đảng sâm : củ tươi / củ khô /
Tiêu chuẩn: dược liệu sạch, trồng tại:  Đà Lạt - Lâm Đồng - Việt Nam
Màu vàng, trọng lượng trung bình: 20 - 30củ/kg
Độ ẩm: tối đa 12% - Tạp chất: không có
Đóng gói: túi polyethylene: 2kg, 4kg, 6kg, 10kg, 50kg
Khả năng cung cấp: tấn/năm